Indoktrynacja to termin, którym określa się „pranie mózgu”, jakim poddawane są istoty organiczne znajdujące się w pobliżu Żniwiarzy lub ich technologii. Informacje o indoktrynacji po raz pierwszy zebrał komandor Shepard na Eden Prime, gdzie rolnicy opowiadali o dziwnym hałasie wydawanym przez Suwerena podczas lądowania. Matka Benezja wyjawiła, że nawet wnętrze Suwerena służy indoktrynacji: dziwne kąty w pokojach sprawiają, że człowiek staje się zagubiony i niepewny siebie.
Indoktrynacja stanowi jedną z najlepszych broni w arsenale Żniwiarzy; salariański porucznik Ganto Imness opisuje ją jako broń potężniejszą niż armia krogan. Podczas cyklu protean Żniwiarze wykorzystywali zindoktrynowanych niewolników z podbitych światów jako uśpionych agentów – proteanie przyjmowali ich jako uchodźców, ci zaś zdradzali ich, ułatwiając Żniwiarzom eksterminację. Gdy niewolnik przestawał być potrzebny, został pozostawiany na śmierć bądź zdemaskowanie przez protean.
Działanie
Dokładna mechanika działania indoktrynacji nie jest znana. Uważa się, że Żniwiarze emitują mieszaninę pól elektromagnetyczne, infradźwięków lub ultradźwiękó, która oddziałuje na pewne obszary mózgu i układu limbicznego. Rezultat takiego działania jest zależny od zamiarów Żniwiarza: ofiara może odczuwać bóle głowy, mieć halucynacje, paranoję, wrażenie, że jest permanentnie obserwowana bądź ślepo wielbić Żniwiarza, który ją zindoktrynował. Ostatecznie Żniwiarz przejmuje pełną kontrolę nad ciałem ofiary, która słyszy w głowie jego głos.
Rana Thanoptis, neurobiolog asari prowadząca na Virmirze badania nad indoktrynacją, opisuje ją jako niemożliwy do zignorowania delikatny szept, który zmusza do bezwiednego wykonywania określonych czynności. Po około tygodniu osoba wystawiona na działanie sygnału przestaje myśleć samodzielnie, stając się bezmyślnym sługą. Z kolei Saren Arterius odkrył, że im większą kontrolę nad ofiarą sprawuje Żniwiarz, tym bardziej staje się ona podatna na zdemaskowanie przez innych. Dlatego też niektóre ofiary Żniwiarzy, jak właśnie Saren, zachowują resztki wolnej woli, aby nie zostały one zdekonspirowane. Indoktrynacja nieodwracalnie niszczy umysł ofiary, jednak osoby o bardzo dobrym zdrowiu psychicznym są w stanie opierać się jej przez krótki czas.
Jedyną osobą, której udało się pokonać indoktrynację, była Shiala, jest to jednak przypadek wyjątkowy i niemożliwy do powtórzenia. Gdy kontrolę nad jej umysłem przejął Torian, zniwelowało to oddziaływanie indoktrynacji Suwerena, zaś po zniszczeniu Toriana odzyskała ona wolną wolę.
Znane ofiary
- Adiutanci
- Desolas Arterius
- Saren Arterius
- Menos Avot
- Matka Benezja
- doktor Chandana
- generał Zbieraczy
- Paul Grayson
- Ben Hislop
- Amanda Kenson
- Kai Leng
- Człowiek Iluzja
- Opiekunowie
- Shu Qian
- Shiala
- Rana Thanoptis
- Zymandis
- Zbieracze
Inne metody indoktrynacji
Torian
Opętanie przez Toriana może wydawać się podobne do indoktrynacji Żniwiarzy, jednak działa ono zupełnie inaczej. Roślina wykorzystywała zarodniki, przez które ofiara czuła przeszywający ból, jeśli odmawiała wykonania jego rozkazów, więc po pewnym czasie przestała się buntować i wykonywała jego polecenia. Osoby o silnej psychice były jednak w stanie do pewnego momentu opierać się zniewoleniu przez Toriana.
Torian, w przeciwieństwie do Żniwiarzy, dbał o to, aby jego ofiary nie zostały ranne. Co więcej, skutki opętania przez Toriana znikały natychmiast po jego śmierci, podczas gdy zindoktrynowany umysł pozostaje wyniszczony nawet po zniszczeniu kontrolującego go Żniwiarza. Tym niemniej zarodniki Toriana pozostały w ciałach osób uprzednio znajdujących się w jego mocy, przez co zyskali oni coś na kształt wspólnej świadomości, dzięki czemu wyczuwali się one nawzajem, a niewyszkolone w walce osoby potrafiły walczyć jak zawodowi żołnierze.
Lewiatani
Lewiatani byli zdolni przejąć kontrolę na organicznymi gatunkami przez kierowanie szybszymi od światła pulsami to nich za pomocą artefaktów zwanych "Fragmentami' rozlokowanymi po całej galaktyce. Za ich pomocą, mogli się komunikować, kontrolować organicznych, a także obserwować galaktykę. W przeciwieństwie do indoktrinacji Żniwiarzy, ta metoda nie powoduje długotrwałych uszkodzeń metalnych poza tym, że ofiara nie pamięta nic z czasu zniewolenia, np. górnicy na Mahavid byli pod zniewoleni przez dziesięć lat i nawet nie zdali sobie sprawy o minionym czasie. Jednak, Leviatani byli w stanie wprawić asystenta Dr. Garreta Brysona, Dereka Hadleya, w stan wegetatyznu dzięki swym umiejetnosciom. Lewiatani napotkani przez Komandora Shepard mowią, ze ich moc zniewolenia była podstawa indoktrynacji Żniwiarzy.
Gethy
Na skutki przypominające indoktrynację podatne są również istoty nieorganiczne, jak np. gethy heretycy, którzy za sprawą wirusa modyfikującego procesy niskiego poziomu zaczęli czcić Żniwiarzy. W przypadku syntetyków indoktrynacja nie jest jednak permanentna, ponieważ możliwe jest ponowne ich przeprogramowanie.